آیه نفی عذاب بلابیانیکی از دلایل قرآنی بر برائت شرعی، آیه ۱۵ سوره اسراء است. ۱ - مورد استدلال به آیهآیه نفی عذاب بلا بیان، از آیاتی است که برای اثبات برائت به آن استدلال شده است: "و ما کنا معذبین حتی نبعث رسولا؛ ما (کسی را) عذاب نمی‌کنیم، مگر آن که قبل از آن (به سوی او) رسولی را می فرستیم." ۲ - کیفیت استدلال به آیهمرحوم « آخوند خراسانی » معتقد است دلالت این آیه بر برائت از سایر آیات روشن‌تر می‌باشد. کیفیت استدلال به آیه چنین است: ۱ فرستادن رسول، کنایه از بیان تکالیف و اتمام حجت می‌باشد. ۲ خداوند در آیه، یک کبرای کلی را بیان فرموده است که تا تکلیف از جانب وی برای بندگان بیان نشودکسی را عذاب نمی‌کند. بنابراین، در مواردی که مکلف دچار شبهه وجوبی یا شبهه تحریمی می‌باشد و بعد از جست وجو، به دلیلی که حکم مسئله را بیان نماید دسترسی پیدا نمی‌کند، در صورت عدم انجام "مشکوک الوجوب" و انجام "مشکوک الحرمة" از عقوبت الهی ایمن می‌باشد. ۳ - نقد و ارزیابیبر استدلال به آیه، اشکالاتی وارد شده است، از جمله آن‌که: این آیه، فعلیت عقوبت را نفی می‌کند نه استحقاق آن را و آن چه در برائت لازم است، نفی استحقاق است. [۲]
مغنیه، محمدجواد، علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، ص۲۵۷-۲۵۸.
[۴]
مغنیه، محمدجواد، علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، ص۲۵۷-۲۵۸.
[۵]
عراقی، ضیاء الدین، منهاج الاصول، ج۴، ص۲۶.
[۶]
نائینی، محمدحسین، فوائدالاصول، ج۳، ص۳۳۱.
[۸]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل دراصول فقه، ج۱۰، ص۶۱۳.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «آیه نفر». رده‌های این صفحه : آیات احتیاط | اسامی آیات و سور | اصول شرعی | اصول فقه | قرآن شناسی | مباحث احتیاط
|